Сакари Лемиттю Пялси (фин. Sakari Lemmitty Plsi; 9 июля 1882, Лоппи, Великое княжество Финляндское — 22 апреля 1965, Хельсинки, Финляндия) — финский археолог, этнограф, писатель; доктор философии, профессор (1962).
Биография
Родился 9 июля 1882 года в Лоппи, в Южной Финляндии. С 1909 по 1946 год работал в Национальном музее, специализируясь на каменном веке. Во многом благодаря его усилиям была найдена древняя рыболовецкая сеть в местечке Антреа (ныне — Каменногорск) на Карельском перешейке. Её возраст оценивается в 10 400 лет.
В 1917 году совершил экспедицию на Дальний Восток и Север по результатам которой был снят фильм «Путешествие по Арктике» (Arktisia matkakuvia). Фильм был забыт, но в 1976 году был найден на чердаке одного из домов в Хельсинки и реставрирован.
Известен также как автор юмористических рассказов для детей, главные герои которых — мальчики Арво и Сакари, живущие в одной из деревень в регионе Хяме. В общей сложности Пялси написано свыше 40 произведений. Также являлся активным журналистом, из-под пера которого вышли сотни публикаций.
Скончался 22 апреля 1965 года в возрасте 82 лет. Был похоронен в Лоппи.
В 2017 году в издательстве Into вышла первая полноценная биография учёного «Sakari Plsi, Elm ja Tyt», явившаяся трудом многих авторов.
Библиография
- Mongolian matkalta, 1911
- ber steinzeitliche Hakenfischereigerte in Finnland, 1912
- Jkausimerkkej Etel-Tamirin laaksossa Mongoliassa, 1915
- Riukjrven ja Piiskunsalmen kivikautiset asuinpaikat Kaukolassa, 1915 (vitskirja)
- Kulttuurikuvia kivikaudelta, 1916
- Teknillissyntyinen alkeellinen ornamentiikka, 1916
- Tekstiilikeramiikka, 1916
- Pohjankvijn pivkirjasta: Matkakuvauksia Beringilt, Anadyrilt ja Kamtatkasta, 1919 (2. kuvitukseltaan uusittu painos 1982)
- Arktisia kuvia. Alkeellisia taideteoksia koillisesta Siperiasta, 1920
- Ein Steinzeitlicher Moorfund bei Korpilahti im Kirchspiel Antrea, 1920
- Pohtion kivikautinen asuinpaikka Kangasalla, 1921
- Vanhaa ja katoavaa, 1921
- Karjalan talviteill, 1922
- Tukkimetsist ja uittopuroilta, 1923
- Suomenlahden jilt, 1924
- Suuri, kaunis ja ruma maa. Kuvia ja kuvauksia Kanadan-matkalta, 1927
- Pivnpaisteen mailla matkakuvia Unkarista, Serbiasta ja Sardiniasta, 1928
- Merill ja ermaissa. Retki ja harhailuja Kaukaisessa Idss, 1929
- «Bosna Ponosna» matkakuvia Bosniasta, Hercegovinasta ja Dalmacijasta, 1930
- Nppilk hyvi kuvia — ksivaraisen pikavalokuvauksen opas, 1930
- Petsamoon kuin ulkomaille, 1931
- Rovaniemi-Petsamo, maailman ainoa maantie Jmeren rannalle, 1932
- Sukupolvien perint. Esseit kansankulttuurin alalta, 1937
- Kansanelmn valokuvaamisesta, 1938
- Esihistorian tutkimuskentilt: kaivauksia ja tuloksia, 1939
- Tyt ja juhlaa hmliskylss. Kotiseutukuvaus, 1940
- Voittajien jljiss. Sodanaikaisen Aunuksen oloja ja elm, 1942
- Suomenlhden hylkeenpyynnist, 1943
- Erelmn perinteit, 1944
- Yksininen mies puhuu ystvilleen, 1945
- Maailmanmatkoilla Aasiassa, Amerikassa ja Euroopassa, 1946
- Omaa tyt, 1947
- Valkoiset arot. Muistoja Mongolian matkalta, 1949
- Puukko, 1955 (nkispainos 1998)
- Sauna. Kotoisen kylyn seikkoja, 1960